انواع تجارت الكترونيك ...

انواع تجارت الكترونيك

Business to business

B2B

تجارت فروشنده با فروشنده

B2B اولين خريد و فروش معاملات الكترونيكي است و هنوز هم طبق آخرين آمار بيشترين عايدي را كسب مي كند. در B2B تجار نه تنها مجبورند مشتريان خود را بشناسند، بلكه بايد واسطه ها را نيز شناسايي كنند. در اين مدل همه ي شركاء و خدمات مرتبط با تجارت بين المللي از قبيل: تأمين كنندگان، خريداران، فرستندگان دريايي كالا، لجستيك (پشتيباني)، خدمات (سرويس هاي) بازرسي، اخبار بازاريابي و كاربريهاي نرم افزار را كه موجب سهولت در امور توليد، خريد و فروش مي گردند در يك محل گرد هم مي آيند.

B2B در جايي استفاده مي گردد كه بخواهيم خريد و فروش عمده را به كمك تجارت الكترونيكي انجام و خارج از حيطه خرده فروشان عمل نماييم. چرا كه خرده فروشي در اينترنت با خطرات بسيار همراه است زيرا مشتريان تمايل ندارند تا همه چيز را از روي اينترنت خرديداري كنند و فقط روي برخي از اجناس دست مي گذارند و ساير موارد برايشان اهميت چنداني ندارد. شركت Cisco يكي از اولين شركت هاي بزرگي بود كه در جولاي 1996 سايت تجارت الكترونيكي خود را راه اندازي كرد و بعد از آن تلاش جدي، بقيه ي شركت ها براي چنين امري آغاز شد. يك ماه بعد شركت هاي كامپيوتري عظيمي نظير Microsoft و IBM نرم افزارهاي تجاري خود را كه امكان انجام فروش از طريق اينترنت را فراهم مي كرد به بازار عرضه نمودند.

Forrester Research كه به تجزيه و تحليل فعل و انفعالات در بخش فناوري مشغول است در 1999 تخمين زد كه حجم مبادلات B2B تا سال 2004 در ايالات متحده به يك تريليون دلار و در سال بعد از آن به 2/7 تريليون دلار برسد. دولت استراليا با همكاري شركت معتبر ITOL قصد دارد در يك برنامه 5 سال مبلغ 6/6 ميليون دلار براي زير ساخت هاي تجارت الكترونيك هزينه كند. اين مبلغ صرف برنامه B2B خواهد شد. به صورت طبيعي در B2B فروش مستقيم، منبع اصلي درآمد به حساب مي آيد، مانند وقتي كه يك فروشنده محصول خود را به يك فروشنده ديگر مستقيماً مي فروشد. با اين وجود وب مي تواند روي فروش مستقيم تأثير بگذارد و اين قاعده را بر هم بزند.

در اين نظام جديد اقتصاد جهاني كه به سمت تداوم ارتباطات الكترونيكي در حال پيش روي است مشكلاتي نيز وجود دارد. از جمله اينكه رو در رو نبودن مشتري و فروشنده باعث مي شود تا معامله به صورت گيرد. اين مشتريان براي دريافت اطلاعات بيشتر بايد به تلفن به مركز اصلي وصل شوند، اما هيچ تضميني براي اينكه كسي آن سوي خط باشد وجود ندارد.

Business to business

B2B

تجارت فروشنده با فروشنده

B2B اولين خريد و فروش معاملات الكترونيكي است و هنوز هم طبق آخرين آمار بيشترين عايدي را كسب مي كند. در B2B تجار نه تنها مجبورند مشتريان خود را بشناسند، بلكه بايد واسطه ها را نيز شناسايي كنند. در اين مدل همه ي شركاء و خدمات مرتبط با تجارت بين المللي از قبيل: تأمين كنندگان، خريداران، فرستندگان دريايي كالا، لجستيك (پشتيباني)، خدمات (سرويس هاي) بازرسي، اخبار بازاريابي و كاربريهاي نرم افزار را كه موجب سهولت در امور توليد، خريد و فروش مي گردند در يك محل گرد هم مي آيند.

B2B در جايي استفاده مي گردد كه بخواهيم خريد و فروش عمده را به كمك تجارت الكترونيكي انجام و خارج از حيطه خرده فروشان عمل نماييم. چرا كه خرده فروشي در اينترنت با خطرات بسيار همراه است زيرا مشتريان تمايل ندارند تا همه چيز را از روي اينترنت خرديداري كنند و فقط روي برخي از اجناس دست مي گذارند و ساير موارد برايشان اهميت چنداني ندارد. شركت Cisco يكي از اولين شركت هاي بزرگي بود كه در جولاي 1996 سايت تجارت الكترونيكي خود را راه اندازي كرد و بعد از آن تلاش جدي، بقيه ي شركت ها براي چنين امري آغاز شد. يك ماه بعد شركت هاي كامپيوتري عظيمي نظير Microsoft و IBM نرم افزارهاي تجاري خود را كه امكان انجام فروش از طريق اينترنت را فراهم مي كرد به بازار عرضه نمودند.

Forrester Research كه به تجزيه و تحليل فعل و انفعالات در بخش فناوري مشغول است در 1999 تخمين زد كه حجم مبادلات B2B تا سال 2004 در ايالات متحده به يك تريليون دلار و در سال بعد از آن به 2/7 تريليون دلار برسد. دولت استراليا با همكاري شركت معتبر ITOL قصد دارد در يك برنامه 5 سال مبلغ 6/6 ميليون دلار براي زير ساخت هاي تجارت الكترونيك هزينه كند. اين مبلغ صرف برنامه B2B خواهد شد. به صورت طبيعي در B2B فروش مستقيم، منبع اصلي درآمد به حساب مي آيد، مانند وقتي كه يك فروشنده محصول خود را به يك فروشنده ديگر مستقيماً مي فروشد. با اين وجود وب مي تواند روي فروش مستقيم تأثير بگذارد و اين قاعده را بر هم بزند.

در اين نظام جديد اقتصاد جهاني كه به سمت تداوم ارتباطات الكترونيكي در حال پيش روي است مشكلاتي نيز وجود دارد. از جمله اينكه رو در رو نبودن مشتري و فروشنده باعث مي شود تا معامله به صورت گيرد. اين مشتريان براي دريافت اطلاعات بيشتر بايد به تلفن به مركز اصلي وصل شوند، اما هيچ تضميني براي اينكه كسي آن سوي خط باشد وجود ندارد.



Business to Consumer

B2C

تجارت فروشنده با مصرف كننده

بيشترين سهم در انجام تجارت الكترونيكي از نوع B2C را خرده فروشي تشكيل مي دهد. اين نوع تجارت با گسترش وب به سرعت افزايش پيدا كرد و اكنون به راحتي مي توان انواع و اقسام كالاها از شيريني گرفته تا اتومبيل و نرم افزارهاي كامپيوتري را از طريق اينترنت خريداري كرد. B2C از حدود 5 سال پيش با راه اندازي سايت هايي چون amazon و CDNOW آغاز شد. Jeff Bezor مؤسس شركت amazon، سايت خود را فقط براي فروش كتاب از طريق اينترنت راه اندازي كرد و اين ايده ساده مقدمه اي بود براي يك تحول جهاني.

در تجارت الكترونيكي B2C در يك طرف معامله، توليد كننده (فروشنده) محصول و در طرف ديگر، خريدار (مصرف كننده نهايي) قرار دارد. موفقيت در اين مدل وابسته به تجربياتي است كه به مشتري ارائه مي گردد . بايد به مشتري سرويس هاي ارائه گردد كه در مدل سنتي به آنها خود خو گرفته است و شرايط مشابه را به وجود آورد. شركت هايي نظير amazon و REI روي شهرت خود محيط نيرومند online را تدارك ديده اند كه بتوانند رضايت بي چون و چراي مشتري را جلب نمايند. شكل ديگر تجربيات Online مشتري اين است كه رابطه تصويري با مشتري به درستي انتخاب گردد. متن و گرافيكي كه مشتري بايد با آن به جاي فروشنده تبادل نظر كند بايد خوب طراحي شده باشد.

پس از هك شدن بسياري از وب سايت هاي خرده فروشان اينترنتي مانند Creditcards و egghead و ... بسياري از مشتريان نسبت به دزديده شدن اطلاعات شخصي شان توسط هكرها بسيار حساس شده اند، كه اين امر باعث كاهش معاملات الكترونيكي در مقاطع و فواصل زماني زيادي شده، اما معاملات را به نقطه صفر نرسانده است و مردم هنوز از فروشگاه هاي Online استفاده مي كنند.

هم اكنون اين روش در كشور ما موجود است و مورد استفاده قرار مي گيرد و در اين روش خريدار به طور مستقيم با توزيع كننده از طريق اينترنت وارد معامله مي شود. هم اكنون سازماني هايي مانند شهروند چنين خدماتي را ارائه مي كنند، اما اين خدمات هنوز به صورت عامله در ميان ما جا نيفتاده است. حتي ميان كاربران حرفه اي اينترنت در ايران استفاده از اين خدمات كمتر مرسوم است.



Consumer to Consumer

C2C

تجارت مصرف كننده با مصرف كننده

در اين مدل تجارت الكترونيكي، مزايده ها و مناقصه هاي كالال از طريق اينترنت انجام مي گيرد. مدل C2C شبيه نيازمنديهاي طبقه بندي شده يك روزنامه و يا شبيه به يك دكه در بازار دست دوم يا سمساري است. ايده اصلي اين مدل اين است كه مصرف كنندگان با يكديگر بدون واسطه به خريد و فروش بپردازد. ebey غول حراجي Online بزرگ ترين نمونه اوليه مدل C2C مي باشد. ebey خود چيزي نمي فروشد و به عنوان واسطي بين خريداران و فروشندگان به ارائه محصولاتتي در حراجي Online عمل مي كند. به عنوان مثال ebay اجازه مي دهد فروشنده قيمت اوليه خود را در حراجي قرار دهد و سپس شركت كنندگان در حراج قبل از اتمام مدت بايد روي كالاي به حراج گذاشته شده اظهار نظر كنند. سايت هاي اينترنتي ديگر نظير Autobytel و Carsmart نمونه هايي از مدل C2C مي باشد.

به دليل ناچيز بودن هزينه تبليغات در اينترنت استفاده از مدل C2C توسط كاربران اينترنتي جهت فروش كالاهاي مورد نظر خود توجه قرار گرفته است.



Consumer to Business

C2B

تجارت مصرف كننده با فروشنده

در حاليكه بازار مصرف كننده Online روز به روز در حال گسترش است، بسياري از خريداران دريافته اند كه شيوه انتخاب محصول بسيار گسترده و ممكن است آنان را غوطه ور سازد. چرا كه وقتي مصرف كنندگان، سايت هايي را در ارتباط با فروش محصول مورد نظر خود مي يابند، يافتن خود محصول در آن سايت و به دست آوردن قيمت محصول اغلب كار دشوار است.

بنابراين جهت راحت تر نمودن امر خريد، نياز به روشهاي جديد خريد و فروش اينترنتي Online است كه در آژانس هاي فروش به سوددهي منتهي شود بايستي از يك استرتژي فروش استفاده نمايند مانند Priceline كه خود را با اين استراتژي تطبيق داده است.



Peer to Peer

P2P

تجارت نقطه به نقطه

مدل تجارت الكترونيكي P2P براي تسويه حساب كردن شركت كنندگان در حراج با فروشنده است كه مشهورترين آنها سرويسي است به نام Paypal. تجارت P2P در چهار چوبي كار مي كند كه افراد بتوانند مستقيماً باهم پول رد و بدل كنند و در حاليكه سهم اصلي داد و ستد پولي را نقل و انتقالات رو در رو بعهده دارد، فناوري تلفن هاي همراه تعداد افراد بيشتري را در داد و ستد غير حضوري سهيم مي كند. قبل از Paypal بسياري از تاجران Online در قد و قواره هاي متفاوت پرداخت مشتريها را از طريق حساب كارت هاي اعتباري تجارت دريافت مي كردند.

با استفاده از سخت افزار Mondex كه زير مجموعه Mastercard مي باشد، كاربران قادرند نقل و انتقالاات الكترونيكي پولي خود را انجام دهند و پول خود را از يك كارت اعتباري به كارت اعتباري ديگر منتقل نمايند. تحوه استفاده از تلفن همراه بدين صورت است كه به جاي فناوري GSM كه استاندارد معمول ارتباطي تلفن همراه در بسياري از كشورها به ويژه در اروپاست، فناوري ديگري تحت پروتكل بكارگيري نرم افزار كاربردي از طريق تجهيزات بي سيم (Wireless Application Protocol)كه به اختصار WAP ناميده مي شود، جايگزين مي گردد. در اين شيوه جديد، هر تلفن همراه از طريق مركز تلفن با يك كامپيوتر سرويسگر مرتبط مي شود و مي تواند نرم افزار مورد نياز كاربر خود را بر روي كامپيوتر مذكور فعال نمايد. بدين ترتيب استفاده كننده مي تواند اطلاعات خود را از طريق كامپيوتر سرويسگر كه خود از طريق اينترنت و يا شبكه هاي ارزش افزوده (VAN) به مراكز تجاري و خدماتي متصل است ارسال و يا دريافت نمايد.



Business to Administration

B2A

تجارت فروشنده با اداره

اين نوع تجارت الكترونيكي شامل تمامي مبادلات تجاري ــ مالي بين شركت ها و سازمان هاي دولتي است. تأمين نيازهاي دولت توسط شركت ها و پرداخت عوارض ماليات ها از جمله مواردي است كه مي توان در اين گروه گنجاند. تجارت B2A در حال حاضر دوران كودكي خود را طي مي كند ولي در آينده اي نزديك زماني كه دولت ها به ارتقاء ارتباطات خود تمايل و توجه نشان دهند، به سرعت رشد خواهد نمود.



Consumer to Administration

C2A

تجارت مصرف كننده با اداره

مدل تجارت الكترونيكي C2A هنوز پديدار نشده است. ولي به دنبال رشد انواع B2C و B2A، دولت ها احتمالاً مبادلات الكترونيكي را به حيطه هايي همچون جمع آوري كمك هاي مردمي، پرداخت ماليات بر درآمد و هر گونه امور تجاري ديگري كه بين دولت ها و مردم انجام مي شود، گسترش خواهند داد.

با تجربه و آزمايش تمام مدل هاي تجاري Online كه تا كنون بيان شد، مشخص است كه با وجودي كه تجارت الكترونيك كه پديده تقريباً جديد و نوپاست اما بسيار فعال است. دانشمندان صنعتي معتقدند كه يافتن منابع درآمد Online مطمئن، با سعي و خطا آزمايش مي شود. مدل هاي B2C و B2B بيشترين توجه را امروزه به خود جلب كرده اند ولي مدل هاي ديگر هنوز در حال تعديل استراتژيهايشان هستند و روشهايشان را گسترش مي دهند. به هر حال عاقلانه است كه ما راجع به 5 سال ابتداي كار تجارت الكترونيك مانند 5 سال ابتداي زندگي يك كودك بينديشيم.



مزاياي تجارت الكترونيكي از نوع B2C

تجارت الكترونيكي يك فناوري براي تغيير است. شركت هايي كه از آن به هدف ارتقاء سيستم فعلي خود استفاده مي كنند از مزاياي آن بطور كامل بهره نخواهند برد. بيشترين امتيازات تجارت الكترونيكي نصيب سازمان هايي خواهد شد كه مي خواهند روش و ساختار تجارت خود را تغيير داده و آن با تجارت الكترونيكي همگون سازند.

* از ديد خريداران فروشگاههاي الكترونيكي، مهمترين امتيازاتي كه مي توان به تجارت الكترونيكي منسوب كرد كه عبارتند از:

1- كاتالوگ و مشخصات كالاها به سهولت قابل دسترسي و مشاهده بوده و مشتري همچنين قادر است براساس ويژگيهاي متعدد (همچون نام، نوع، رنگ، وزن، قيمت و ...) كالاي مورد نظر خود را جستجو نمايد. توضيح كالاها مي تواند به همراه تصاوير متعدد بوده و در عين حال مي تواند شامل تصاوير سه بعدي نيز باشد كه مشتري از زواياي گوناگون كالاي مورد نظر را مشاهده نمايد.

2- كالاها و خدمات مي توانند توسط بقيه خريداران نظر دهي شوند و مشتري قادر است از نظرات بقيه خريداران در مورد كالاي مورد نظر خود مطلع شود.

3- خريد از فروشگاه مي تواند بصورت 24 ساعته و در تمام روزهاي هفته انجام گيرد.

4- بعضي از محصولات (همچون نرم افزار، كتابهاي الكترونيكي، موسيقي، فيلم، ...) در همان زمان خريد قابل دريافت از سايت فروشگاه هستند.

5- كالاها معمولاً از فروشگاههاي فيزيكي ارزان تر خواهد بود (به علت كم بودن هزينه هاي سربار فروشگاه و زياد بودن تعداد خريداران).

6- فشار و استرس معمول در هنگام خريد از يك فروشگاه فيزيكي، به هنگام خريد از يك فروشگاه الكترونيكي وجود نخواهد داشت.

7- مقايسه انواع گوناگون يك كالاي خاص در فروشگاههاي مختلف مي تواند به راحتي انجام گيرد. فاصله بين اين فروشگاهها به اندازه يك Click است.

8- خريدار قادر است كليه فروشگاهها را براي يافتن مناسب ترين قيمت بري كالاي مورد نظر خود جستجو كند.

9- خريدار پس از انتخاب كالا، بسادگي و با فشردن چند كليد قاد به انجام سفارش و پرداخت هزينه ها بوده و بعد از مدت معيني كالاي خريداري شده را در منزل خود دريافت خواهد كرد.

10- بعد از دريافت كالا، اگر مشكلي در كالاي دريافت شده موجود باشد، خريدار مي تواند به سايت فروشگاه مراجعه كرده و از امكانات ارجاع كالا استفاده نمايد.

از ديد فروشندگان و صاحبان فروشگاههاي الكترونيكي، موارد زير نيز بعنوان امتيازات تجارت الكترونيكي محسوب مي گردند:

1- هزينه راه اندازي فروشگاه الكترونيكي بسيار كمتر از فروشگاههاي فيزيكي است.

2- مشتريان، منحصر به يك منطقه يا كشور خاص نبوده و محيط فروشگاه با مرزهاي جغرافيايي محدود نخواهد بود.

3- رقابت براي جذب مشتري سبب ارتقاء كيفيت محصولات و خدمات خواهد شد.

4- مديريت فروشگاه و تعيين راهكارهاي آتي كاملاً ساخت يافته مي گردد.

5- فروشگاهها قادر خواهند بود مشتريان خود را براساس سليقه، علاقه و انتخابهاي ايشان شناسايي كرده و آنها را در انتخاب كالاي مورد نظر خود راهنمايي كنند.

6- اضافه كردن سرويسهاي جديد نظير پشتيباني خدمات، جوابگويي به سؤالات مشتريان و غيره مي تواند به سهولت انجام پذيرد.

7- رقابت و بازاريابي مي تواند با ايجاد يك بازار مناسب و حضور جذاب در شبكه جهاني اينترنت انجام گيرد.

8- ارتباط با مشتريان، توليد كنندگان، و ديگر افراد درگير، مي تواند با استفاده از صفحات WEB، نامه هاي الكترونيكي و EDI تسهيل شود.

9- سفارشات مي توانند بصورت الكترونيكي ارسال و دريافت شوند.

10- تعداد مشتريان و خريداران به سرعت قابل افزايش است.

11- نرخ سود در مقابل هزينه هاي مصرفي افزايش خواهد يافت.

12- ارتباط با توليدكنندگان كالاها، با حذف واسطه ها، بهينه مي گردد.



روشهاي ايجاد يك تجارت الكترونيكي از نوع B2C

اجزاي اصلي يك تجارت الكترونيكي از نوع B2C عبارتند از يك فروشگاه الكترونيكي (كه به شكل صفحات متعدد WEB ساخته شده و توسط مرورگرهاي مشتريان مورد استفاده قرار مي گيرند) و يك سرويس دهنده WEB كه كليه مسائل مديريتي فروشگاه و هرآنچه كه ديد مشتريان به دور است بواسطه آن انجام خواهد گرفت.

بجز اين دو جزء اصلي، بسياري از فروشگاههاي الكترونيكي نيازمند يك بانك اطلاعاتي نيز مي باشند تا مشخصات كالاها، مشتريان و اطلاعات ديگر را در آن ذخيره كنند. همچنين اجزاي فرعي ديگري نيز ممكن است بنا به ويژگي هاي فروشگاه مورد نياز باشند. از جمله اين اجزاء مي توان براي ارسال محصولات و خدمات از طريق اينترنت نام برد.

* فروشنده اي كه خواهان راه اندازي يك تجارت الكترونيكي از نوع B2C باشد، به روشهاي متعدد مي تواند اين امر را به انجام برساند. سه روش اصلي براي برقراري يك B2C عبارتند از:

1- خريد يك بسته نرم افزاري آماده كه شامل يك فروشگاه الكترونيكي و ابزارهاي لازم ديگر باشد.

محصولات Easy cart، InterShop، Open Market و Net Commerce نمونه هايي از اين بسته هاي آماده به شمار مي آيند. اين محصولات پس از خريد، مطابق سليقه صاحب فروشگاه تغيير يافته و آماده استفاده بعنوان يك فروشگاه الكترونيكي بر روي اينترنت خواهند شد. بعضي از انواع اين بسته هاي آماده، فروشگاه را ملزم مي كنند كه به ازاي هر فروش، مبلغي را به ايشان بپردازد.

2- سفارش ساخت سيستم به شركت هايي كه اينگونه امور را به انجام مي رسانند. با گسترش تجارت الكترونيكي، اينگونه شركتها نيز رشد سريعي داشته اند و قادرند با استفاده از فناوريهاي جديد، در زماني كوتاه يك فروشگاه الكترونيكي براي متقاضيان بر روي اينترنت راه اندازي نمايند.

3- اجاره قسمتي از يك فروشگاه موجود.