ده‌ها راه براي گذراندن روزهاي خوب با خانواده ...

«وقت نداريم... پول نداريم... ماشين نداريم... يه روز تعطيل بمونيم خونه... و در يك كلمه حال نداريم!»
اين‌ها بهانه‌هايي هستند كه معمولاً افرادي كه بلد نيستند اوقات فراغت خود را خوب و خوش بگذرانند، تحويل خانواده و اطرافيانشان مي‌دهند.
فقط كمي خلاقيت و استفاده بهينه از امكانات لازم است تا بفهميم اين‌ها واقعاً بهانه‌اند. بله، براي رفتن به سفرهاي آنچناني و هتل‌هاي اين چناني و تفريحات پرهزينه، امكانات و جيب خيلي از ماها جوابگو نيست، اما آيا اين‌ها تنها گزينه‌ها هستند؟ نمي‌شود به گزينه هاي كم هزينه تر فكر كرد؟ آيا آن‌ها كه وضع مالي خوبي دارند، واقعاً مهارت آن را دارند تفريح خوب و سالمي داشته باشند و بهشان خوش بگذرد؟
لازم است اول تعريف درستي از تفريح داشته باشيم و بعد چند پيشنهاد ساده براي آن.

«وقت نداريم... پول نداريم... ماشين نداريم... يه روز تعطيل بمونيم خونه... و در يك كلمه حال نداريم!»
اين‌ها بهانه‌هايي هستند كه معمولاً افرادي كه بلد نيستند اوقات فراغت خود را خوب و خوش بگذرانند، تحويل خانواده و اطرافيانشان مي‌دهند.
فقط كمي خلاقيت و استفاده بهينه از امكانات لازم است تا بفهميم اين‌ها واقعاً بهانه‌اند. بله، براي رفتن به سفرهاي آنچناني و هتل‌هاي اين چناني و تفريحات پرهزينه، امكانات و جيب خيلي از ماها جوابگو نيست، اما آيا اين‌ها تنها گزينه‌ها هستند؟ نمي‌شود به گزينه هاي كم هزينه تر فكر كرد؟ آيا آن‌ها كه وضع مالي خوبي دارند، واقعاً مهارت آن را دارند تفريح خوب و سالمي داشته باشند و بهشان خوش بگذرد؟
لازم است اول تعريف درستي از تفريح داشته باشيم و بعد چند پيشنهاد ساده براي آن.

تفريح چيست؟
گفته مي‌شود تفريح، اتفاقي است كه باعث نزديك‌تر شدن افراد به هم مي‌شود. از غم‌ها مي‌كاهد و شادي رواني ايجاد مي‌كند. آدم‌ها را از نظر عاطفي بهم نزديك كرده و نيروي آن‌ها را افزايش مي‌دهد. در بسياري مواقع عامل بازدارنده از انواع بيماري‌هاي روحي و جسمي است. آدم‌ها را اميدوارتر كرده و از افسردگي مي‌رهاند.
در اسلام اين موضوع اهميت بيشتري پيدا مي‌كند، تا جايي كه باعث سعادت و خوشبختي آدم‌ها مي‌شود. مولا علي (عليه‌السلام) مي‌فرمايند: «مواقع تفريح و شادماني فرصت است، افراد عاقل فرصت‌ها را مغتنم مي شمارند و از آن‌ها به نفع خوشبختي و سعادت خويش استفاده مي‌كنند.» (۱)
و يا در جايي ديگر كه امام رضا (عليه‌السلام) عنوان مي‌كنند اوقات روزمان را به ۴ بخش تقسيم كنيم؛ بخشي براي تأمين معاش و كار، بخشي براي عبادت، بخشي براي معاشرت با برادران مورد اعتماد و كساني كه ما را به عيب‌هاي مان آشنا مي‌كنند و بخشي هم به تفريحات و لذايذ. تا بتوانيم از مسرت و شادي ساعات تفريح نيرو بگيريم و از اين نيرو براي انجام كارهاي ديگر استفاده كنيم. (۲)
پس تفريح ويژگي‌هايي دارد. متأسفانه برخي كارها امروزه به اشتباه تفريح ناميده مي‌شوند. اعمالي كه تنها شادي‌هاي كاذب لحظه اي ايجاد كرده و نه تنها تأمين كننده انرژي مفيد جسمي و روحي نيستند، به جسم و روح آدم‌ها آسيب‌هاي جبران ناپذيري وارد مي‌كنند. يك نمونه اين تفريحات، قليان كشيدن در دل طبيعت است! آن هم خانوادگي!
با اين توصيف ما اصلاً تفريحات ناسالم نداريم، اين نوع اعمال با تعريفي كه ارائه شد، اصلاً تفريح محسوب نمي‌شوند كه بخواهند ناسالم باشند.

انواع تفريحات خانوادگي
تفريحات بيرون از خانه:
خيلي خوب است كه برنامه ريزي داشته باشيم هراز گاهي محيط تفريح مان را از اين چارديواري خانه خارج كنيم. بسته به وقتي كه داريم، هزينه اي كه براي اين كار در نظر گرفته‌ايم و امكانات.
- در اين باره حتماً يك بسته پيشنهادي به خانواده ارائه كنيد.
- نظر همه خصوصاً بچه‌ها را بپرسيد.
- هميشه برنامه ريزي خوب است اما خودتان را محدود نكنيد؛ «موافقيد شام را ببريم پارك سر كوچه بخوريم؟ پشت بام چطور؟»
- مسافرت هميشه گزينه خوبي است. اما اگر مرخصي نداريم و بچه‌ها درس دارند، سفرهاي كوتاه يك روزه هم سفر است. هميشه كه نبايد صدها كيلومتر رفت تا مسافر شويم. مي‌توان صبح زود راه افتاد و شب هم بازگشت. بد نيست براي اين كار اطلاعاتي از روستاها، رودخانه‌ها و مناظر طبيعي اطراف شهرتان پيدا كنيد. با پرس و جو از دوستان، نقشه و يا جستجو در اينترنت.
- همه جاي شهرتان را گشته‌ايد؟ پاركي، شهربازي‌اي، امامزاده اي، باغ وحشي، موزه اي، جايي نمانده؟ حتماً مانده. همه جا را هم كه زير و رو كرده باشيد، احتمالاً يك نمايشگاه صنايع دستي، پياده روي خانوادگي، جشنواره اي چيزي برپاست كه بهترين بهانه است براي رفتن و لذت بردن و چيزهاي جديد ديدن.
- گوش به زنگ باشيد سينما كي يك فيلم خانوادگي خوب مي‌آورد. معمولاً يك روز در هفته هم سينماها نيم بها هستند. رزرو كنيد و اگر به وقت شام مي‌خورد با يك ساندويچ سالم و مامان پز راهي شويد.
- از فرهنگسراها، خانه هاي فرهنگ و مراكز فرهنگي هنري محل غافل نباشيد. خصوصاً كه با نزديك شدن به فصل تابستان كلي برنامه فرهنگي و تفريحي دارند. حتي تور هم برگزار مي‌كنند. مسابقه براي بچه‌ها و جشن و بازي و ايستگاه هاي آموزشي تفريحي.
- جمعه صبح يك برنامه پياده روي يا كوه پيمايي سبك ترتيب دهيد به همراه خوردن صبحانه در دل طبيعت. اين وسايل ورزشي پارك‌ها هم خيلي خوب هستند براي استفاده. ميز تنيس و فوتبال دستي هم خيلي جاها دارند فقط كافي است توپش همراهتان باشد.
- هر جا مي‌رويد از بازي غافل نشويد. حيف نيست بعضي‌ها كلي راه مي‌كوبند مي‌روند در دل طبيعت، فقط مي‌نشينند و مي‌خورند و مي‌آيند. بازي‌هاي گروهي و فكري مثل همين اسم فاميل، وسطي، فوتبال، بدمينتون، واليبال، پانتوميم و كلي بازي كه خودتان بهتر از من بلديد.
- به دل طبيعت كه مي‌رويد با بچه‌ها در اكتشافاتشان همراه شويد. ديدن موجودات، گياهان، جمع كردن انواع سنگ‌ها، آب بازي و گرفتن عكس يادگاري.

- راستي، يكي از تفريحات هر فصلي، بيرون رفتن و خوردن ميوه هاي آن فصل است؛ البته نه از باغ مردم. از جنگل و كوه و دشت. مثل توت خوردن و يا كندن گياهان كوهي و ريواس در اين فصل.
- كمك به ديگران، عضو انجمن‌هاي خيريه شدن و وقتي را به آن‌ها اختصاص دادن، عيادت از بيماران و سالمندان و كلي كار خوب ديگر را مي‌توانيد در برنامه خودتان و خانواده‌تان بگنجانيد. هيچ چيز به اندازه كار نيك كردن روحتان را شاد نمي‌كند.
امام علي (عليه‌السلام) فرمودند: اي كميل! خانواده‌ات را فرمان ده كه روزها را در به دست آوردن بزرگواري و شب‌ها را در رفع نياز خفتگان بكوشند. سوگند به خدايي كه تمام صدا‌ها را مي‌شنود، هر كس دلي را شاد كند خداوند از آن شادي لطفي براي او قرار دهد كه به هنگام مصيبت چون آب زلالي بر او باريدن گرفته و تلخي مصيبت را بزدايد چنان كه شتر غريبه را از چراگاه دور سازند.(۳)
- ميهماني رفتن آن هم خانه اقوام، يكي از بهترين تفريحات است. حياط خانه پدربزرگ يا دايي و عمو، فضاي خوبي است براي گذراندن يك روز خوب دور هم.
- به مناسبت‌هاي مختلف در جشن‌هاي ملي، اعياد مذهبي و عزاداري‌ها شركت كنيد. رفتن به مسجد محل براي نماز جماعت، دهه محرم، نيمه شعبان و فاطميه دور و بر كارهاي هيئت بودن؛ بهترين تفريحات است. حتماً طعم احساس سبكي و لذتي كه بعد اين مراسم‌ها وجود دارد، چشيده‌ايد.

تفريحات خانگي:
خيلي وقت‌ها شرايطش نيست بيرون برويد، اما تفريح كه بايد بكنيد؟ پس حالا كه هيچ جا خانه آدم نمي‌شود، آن را لذت بخش مي‌كنيم.
- پختن يك غذاي جديد به كمك اعضاي خانواده و تزيين آن.
- در خانه هم مي‌توان كلي بازي هيجان انگيز كرد. نقطه بازي، منچ، بيست سؤالي، بستن چشم و يافتن شي، گل يا پوچ، بازي با كلمات و ...
- خيلي وقت‌ها همكاري همه در درست كردن كاردستي، خواندن كتاب نوبتي، نقاشي انگشتي، اجراي نمايش، تغيير دكوراسيون خودش كلي تفريح به دنبال دارد.
- طبيعت را به خانه‌تان بياوريد. حتماً قسمتي را به گل و گياه اختصاص دهيد. هيچ چيز به اندازه كاشت و به ثمر رساندن يك گياه لذت بخش نيست. هر كس هر گياهي دوست داشت بكارد و خودش از آن مراقبت كند. اگر باغچه داريد كه چه بهتر. سبزي بكاريد، گوجه و توت فرنگي.
- جلسات خانوادگي و ديد و بازديد اقوام را تحت هيچ شرايطي از دست ندهيد. سعي كنيد با مديريت خودتان جلسات را مفيد برگزار كنيد، بدور از غيبت و زخم زبان و چشم و هم چشمي كه در اين صورت ديگر مفرح نخواهد بود. ساده برگزار كنيد و هميشگي.
- با دوستان خوب و اخلاقي كه داريد، ارتباطاتتان را حفظ كنيد. خصوصاً اگر بچه هم سن و سال فرزندتان دارند.
- اگر فضا و امكانش را داريد، به مناسبتي براي كودكتان پرنده، كرم ابريشم و يا جوجه بخريد. صداي يك بلبل در خانه واقعاً دلنواز است.
- حتي اگر مي‌خواهيد تلويزيون نگاه كنيد، هدفمند اين كار را انجام دهيد. يك برنامه مناسب، اگر خانوادگي بود دور هم، بعدش هم مي‌توانيد همه با هم ميوه بخوريد و نقدش كنيد.
- انجام كارهاي هنري، تعمير وسايل خراب، استفاده بهينه از وسايل خانه و يا تغيير كاربري آن‌ها، كمك زيادي به خلاقيت اعضاي خانواده مي‌كند.
- شوخي و مزاح كردن و خنده رو بودن كم خرج است و بسيار راهگشا. در اسلام هم سفارش شده به شرط آنكه به كسي توهين نشود و و مؤدبانه باشد. سعي كنيد هم خودتان اين‌گونه باشيد و هم اعضاي خانواده. اين‌طوري ديگر به دنبال بهانه براي خنديدن و شاد بودن نيستيد و هميشه خانواده شادي داريد.

_____________________________________________________________
پي نوشت ها:

۱- الحديث جلد ۲ صفحه ۳۶۷
۲- بحارالانوار، ص ۳۲۱
۳- نهج‌البلاغه، حكمت ۲۵۷.