ريشه ضرب المثل كاسه زير نيم كاسه...

در گذشته كه وسايل خنك كننده و نگاه دارنده مانند يخچال و فريزر و فلاكس و يخدان وجود نداشت، مردم خوراكي هاي فاسد شدني را در كاسه مي ريختند و كاسه ها را در سردابه ها و زيرزمين ها، دور از دسترس ساكنان خانه و به ويژه كودكان مي گذاشتند. آن گاه كاسه ها و قدح هاي بزرگي را وارونه بر روي آن ها قرار مي دادند تا از خس و خاشاك و گرد و غبار و حشرات و حيوانات موذي مانند موش و گربه محفوظ بمانند. كاسه ي بزرگ در جاهاي صاف و مسطح زير زمين چنان كاسه هاي كوچك تر و نيم كاسه ها را مي پوشاند كه گرماي محتويات آن ها تا مدتي به همان درجه و ميزان اوليه باقي مي ماند.

ولي در آشپزحانه ها كاسه ها و قدح هاي بزرگ را وارونه قرار نمي دهند و آن ها را در جاهاي مخصوص پهلوي يكديگر مي گذارند و كاسه هاي كوچك و كوچك تر را يكي پس از ديگري در درون آن ها جاي مي دهند. از اين رو در گذشته اگر كسي مي ديد كه كاسه ي بزرگي در آشپزخانه وارونه قرار گرفته است به قياس كاسه هاي موجود در زير زمين، گمان مي كرد كه در زير آن نيز بايد نيم كاسه اي وجود داشته باشد كه به اين شكل گذاشته شده است، ولي چون اين كار در آشپزخانه معمول نبود و نيست، در اين مورد مطمئن نبود و لذا اين كار را حقه و فريبي مي پنداشت و در صدد يافتن علت آن بر مي آمد.

بدين ترتيب رفته رفته عبارت “زير كاسه نيم كاسه اي است” به معناي وجود نيرنگ و فريب در كار، در ميان مردم به صورت ضرب المثل در آمده و در موارد وجود شبهه اي در كار مورد استفاده قرار گرفت.