سريع‌ترين پاداش براي «صله رحم»

ديد و بازديد و صله رحم، يكي از سنت‌هاي پسنديده و ارزشمند در دين اسلام است. با فرارسيدن ماه مبارك رمضان اين سنت حسنه در قالب سفره‌هاي افطاري رونق ديگري مي‌گيردو خويشاوندان دور هم جمع شده و از احوال هم جويا مي‌شوند.

آيت‌الله جوادي آملي در كتاب گرانسنگ «مفاتيح‌الحيات» پيوند با خويشاوندان و نيكي به آنان به ويژه پدر و مادر رااز راه‌هاي مهم رشد و تعالي در همه زمينه‌ها و تقرب به خداي سبحان برشمرده است كه پس از ايمان به خدا از با فضيلت‌ترين اعمال ديني به شمار مي‌آيد به طوريكه اجر و پاداش مادي و معنوي فراواني دارد.

پيوند با خويشاوندان

اين پيوند چنان مهم است كه به اجماع عالمان شيعه بر پايه ادله سه‌گانه كتاب، سنت و عقل از واجبات مهم ديني شمرده شده و براي دستيابي به آن، سفر يك ساله نيز توصيه شده است.

قطع ارتباط با خويشاوندان هم نوعي پيمان‌شكني با خداي سبحان به شمار مي‌آيد و آن چنان نزد خدا منفور است كه از مصاحبت و همراهي با قاطع رحم (كسي كه ارتباط با خويشاوندان را قطع كند) نهي شده و خداي سبحان در سه جاي قرآن او را لعن و نفرين كرده است. در فقه نيز قطع رحم از گناهان بزرگ به شمار آمده، چنانكه از عوامل سريع فنا و نابودي بشر هم معرفي شده است؛ همچنين گفته شده: بوي بهشت كه از مسافت هزار ساله به مشام مي‌رسد به مشام قاطع رحم نخواهد رسيد.

در اين قسمت ابتدا به اهميت، آثار، عوامل، مصاديق، مرز و مراتب صله رحم و قطع رحم به صورت كلي و اختصار اشاره مي‌شود. سپس موارد صله رحم به تفصيل بيان مي‌شوند.

اهميت صله رحم

خداي سبحان مي‌فرمايد: و ياد كن هنگامي را كه از بني‌اسرائيل پيمان گرفتيم كه جز خدا را نپرستيد و به پدر و مادر و خويشاوندان و … نيكي كنيد.

پيامبر اكرم (ص) فرمود: آيا شما را به برترين انسان‌هاي دنيا و آخرت از نظر اخلاق راهنمايي نكنم؟ گفتند: آري. فرمود: كسي است كه با قطع‌كننده پيوند با وي، بپيوندد.

صله رحم نزد خداي سبحان چنان مهم است كه آن را از جهت پاداش، سريع‌ترين عبادت قرار داده و افزون بر پاداش اخروي، پاداش دنيوي و زودهنگام براي آن مقرر داشته است؛ به گونه‌اي كه خاندان گناهكار هم با رعايت صله رحم ميان خود، دارايي‌ آن‌ها فزوني مي‌يابد و با نيكي به يكديگر بر عمرشان افزوده مي‌شود.

در روايتي ديگر درباره اهميت آن از امام رضا (ع) نقل شده كه خدا سه چيز را قرين سه چيز ساخت: به نماز و زكات فرمان داد، پس هر كس زكات نپردازد نمازش پذيرفته نيست به شكر خدا و والدين امر كرد، پس هر كس شكر والدين را به جا نياورد شكر خدا نكرده است و به تقواي الهي و صله رحم فرمان داد، پس هر كس صله رحم نكند تقواي الهي را رعايت نكرده است.

رسول خدا (ص) فرمود: همه امتم را از حاضر و غايب و به آنان كه تا روز قيامت در صلب مردان و رحم زنان هستند سفارش مي‌كنم به صله رحم، اگرچه يك سال راه [ميان آنان فاصله] باشد و اين از دين اسلام است.

آثار صله رحم

صله رحم پاداش دنيوي و اخروي مهم و فراواني دارد كه به برخي از آن‌ها اشاره مي‌شود:

پيامبر اكرم (ص) فرمود: هر كس از تأخير اجل و گسترش روزي خود خوشحال مي‌شود پس از خدا پروا كند و صله رحم كند؛ همچنين فرمود: كسي كه از عمرش جز سه سال نمانده باشد با صله رحم، خدا عمرش را به سي و سه سال امتداد مي‌بخشد. در روايتي ديگر فرمود: هر كس براي من يك عمل را ضمانت كند من برايش چهار چيز را ضمانت مي‌كنم: هر كس صله رحم كند خدا او را دوست بدارد و روزي وي را گسترش دهد و عمرش را فزوني بخشد و او را به بهشتي درآورد كه وعده داده است.

امام باقر (ع)‌فرمود:‌ صله رحم موجب پاكي اعمال و رشد دارايي و دفع بلا و آساني حساب و تأخير أجل مي‌شود.

حضرت موسي(ع) از خدا پرسيد: پاداش كسي كه صله رحم كند چيست؟ فرمود: اجلش را به تأخير اندازم و سكرات مرگ را بر او آسان كنم و فرشتگان بهشت به وي ندا مي‌دهند: به سوي ما بيا و از هر دري كه مي‌خواهي وارد شو.

امام صادق (ع) فرمود: صله رحم و حسن همجواري، شهرها را آباد و عمرها را طولاني مي‌كنند.