چگونه طرف مقابل مان را ببخشيم؟

شناخت شخصيت افراد
در هر ارتباطي قبل از هرچيز بهتر است به اين موضوع توجه داشته باشيم خانواده اي كه در آن بزرگ شده ايم، چه بستر رواني- رفتاري داشته و جو ارتباطي افراد در آن چگونه بوده است؛ درواقع بايد بدانيم گذشته رواني ما، داستان زندگي مان و شرايطي كه در آن بزرگ شده ايم، ارتباط با اطرافيان و الگوي روابط والدين ما به چه صورت بوده و تا چه حد بر ما تاثير گذاشته است، تا چه حد آن ها را قبول داريم و حتي دوران كودكي ما به چه شكل گذشته است؛ چرا كه همه اين موارد پايه رشد اساسي ما در بزرگ سالي خواهدبود؛ يعني بايد ببينيم فرايند كينه به دل گرفتن و بخشيدن افراد در خانواده هايشان به چه صورت بوده است.
فرايند بخشش
اينكه ما چطور يكديگر را مي بخشيم، به چند عامل بستگي دارد؛ نخست اينكه الگوي بخشش ما از كودكي و در خانواده ما به چه صورت بوده و ناكامي ها تا چه حد عميق و آزاردهنده بوده است؛ درواقع بخشش هديه اي است كه با قلب خود آن را به ديگري هديه مي دهيم و در برابر كسي كه از او رنجيده ايم، لطف و گذشت مي كنيم. همدلي و مهرباني
گاهي بهتر است خودمان را به جاي كسي كه او را آزار مي دهيم، بگذاريم؛ درواقع بايد بتوانيم با او همدلي كرده و بستري را براي بخشش فراهم كنيم. بخشش تنها يك واژه است. ولي عمق آن از لحاظ رواني زياد است و به بزرگ منشي نياز دارد. ترميم آزاري كه ديده ايم، به زمان زيادي نياز دارد؛ زيرا بايد ديوار اطمينان دوباره بنا شود.
اگر فرد در خانواده اي رشد يافته باشد كه در آن، ناكامي زياد بوده، افراد عادت نداشته اند از يكديگر عذرخواهي كنند، به راحتي در خانواده سرزنش و تحقير شده اند و نيز آسيب هاي ناشي از آن هم ترميم نشده است. اين موضوع كم كم تبديل به عقده و كينه خواهدشد. طبيعي است كه اين افراد در زندگي زناشويي هم نمي توانند از الگويي كه دارند، دوري كنند. بدين ترتيب زود قهر مي كنند؛ چون هنوز خشم دارند و با توجه به اينكه قهر، واكنش خشم است و يكي از لايه هاي پرخاشگري محسوب مي شود، گاهي قهر را موثرتر از هر واكنش ديگري مي دانند.
چرا قهر مي كنيم؟
معمولا الگويي كه از آن در مورد رنجش، كينه و بخشش در زندگي زناشويي تبعيت مي كنيم، به ترتيب ما در دوران كودكي برمي گردد؛ ولي در نهايت كساني كه زياد قهر مي كنند؛ افراد زياده خواهي هستند كه دوست دارند همه چيز همان گونه كه خودشان مي خواهند، در اختيارشان باشد؛ ممكن است والدين بيش از حد به ما توجه داشته اند يا هرچه را كه خواسته ايم، در اختيارمان گذاشته اند و اجازه نداده اند ما بسياري از ناكامي ها را تحمل كنيم يا برعكس اصلا ديده نشده ايم و حالا مي خواهيم بي توجهي هاي دوران كودكي مان جبران شود. همه اين ها مي توانند در ناخودآگاه فرد باقي بمانند و در بزرگ سالي خود را به اشكال مختلف نشان دهند؛ حتي بدون اينكه شخص از آن خبر داشته باشد. ابراز ناراحتي و رنج
ابراز ناراحتي و دلخوري از طرف مقابل در زندگي زناشويي بسيار مهم است. ابتدا بايد موضوع رو دربايستي بين دو طرف حل شده باشد؛ زيرا مسئله خيلي مهمي است كه باعث خودخوري مي شود و در شرايط بدي آن را نشان مي دهد؛ البته ما معمولا نياز به آموزش ابراز بجا و مناسب عقايد خود داريم كه مثلا آيا بايد مشكل خود را به طور مستقيم و همان موقع بگوييم يا صبر كنيم تا خشممان برطرف شود؟ درواقع همه اين موارد، نسبي هستند؛ يعني با توجه به شناختي كه از خودمان، طرف مقابل و شرايطمان داريم، مي توانيم نتيجه گيري كنيم.
گاهي با توجه به شرايط، بايد زمان درستي را براي مطرح كردن مشكل درنظر گرفت و حتما آن را با كلام و لحن مناسبي مطرح كرد؛ ضمن اينكه هدف ما از اين كار نبايد تغيير طرف مقابل باشد؛ فراموش نكنيم كه امكان دارد بتوانيم بر روي كسي تاثير بگذاريم، ولي نمي توانيم او را تغيير دهيم؛ البته گاهي هم تاثير زياد مي تواند منجر به تغيير شود.
شناسايي احساسات
يكي از موارد خيلي مهم بين زوجين، شناخت احساسات دو طرف است؛ يعني دو طرف ابتدا بايد از احساسات خود آگاه باشند و سپس بتوانند به شناخت احساسات طرف مقابل بپردازند؛ مثلا بايد ببينيم وقتي از همسرمان انتقاد مي كنيم يا او از ما انتقاد مي كند، چه احساسي داريم. متاسفانه معمولا به جاي اينكه احساسات هم را شناسايي كنيم، نقش والد يا كودك را براي هم ايفا مي كنيم؛ يعني هيچ كدام بالغانه با يكديگر گفت و گو نمي كنيم.
با استفاده از اين تكنيك خيلي بهتر و بيشتر مي توانيم يكديگر را ببخشيم و درواقع فرايند بخشش آسان تر خواهدشد؛ چون بخشيدن واقعي نيازمند بستر مناسب است. گذشت و بخشش در خلا اتفاق نمي افتد و به رايگان هم به دست نمي آيد؛ بلكه بايد شرايط لازم در هردويمان وجود داشته باشد و بخواهيم به حرف هاي همديگر گوش دهيم و براي يكديگر مشخص كنيم كه چرا و دقيقا به چه علت از يكديگر مي رنجيم؛ چون علت واقعي رنجش هاي طرف مقابل مي تواند شناخت خوبي از او به ما بدهد. درواقع براي اينكه طرف مقابل بتواند ما را ببخشد، بايد به احساسات او پل بزنيم و به اين نكته توجه كنيم كه هيچ رفتاري بي دليل و بدون ريشه در گذشته نيست. هيچ كس كامل نيست
براي اينكه بتوانيم آسان تر طرف مقابلمان را ببخشيم، بايد بدانيم كه هيچ كس كامل نيست. ما بايد بپذيريم كه همه افراد، نقص هايي دارند. اگر از كودكي ياد گرفته ايم دنيا و آدم هايش بايد بي نقص باشند، حالا وقتي كسي ما را مي رنجاند بخشش او براي ما خيلي سخت خواهدشد؛ ضمن اينكه وقتي نمي توانيم كسي را ببخشيم، مي پذيريم كه همه ما ضعف هايي داريم و بايد آن ها را قبول كنيم.
گاهي هنگامي كه يك زوج همديگر را مي بخشند، اما آن اشتباه مدام تكرار مي شود، بايد از شخص سومي مانند مشاور، دوست معتمد يا شخص بزرگي در خانواده كمك گرفت؛ چون بعضي اوقات خود ما نمي دانيم به چه علت مدام يك اشتباه را تكرار مي كنيم و باعث آزار طرف مقابلمان مي شويم؛ ضمن اينكه طرف مقابلمان هم نمي داند چرا مدام ضعف هاي ما را به رخمان مي كشد؛ بنابراين حتما بايد به يكديگر بگوييم كه از چه چيزهايي مي رنجيم و علت آن ها چيست.
گاهي افراد مشكلاتي نظير آزردن ديگران را از كودكي به همراه دارند؛ بدون اينكه خودشان از آن آگاه باشند و تمام اين مشكلات به اين علت است كه الگوهاي اين گونه رفتارهاي دردآوري در فرد دروني شده است؛ بنابراين زوجين حتما بايد از خويشتن آگاهي يابند و به علاوه از علت رفتارهاي خود با ديگران هم آگاه باشند. اگر به تنهايي نمي توانيم به اين آگاهي ها دست يابيم، بايد حتما از مشاور يا كلاس هايي كه در اين زمينه هست كمك بگيريم.
چند نكته اساسي
توجه به چند نكته مي تواند ما را براي بخشيدن طرف مقابلمان كمك كند:
- هرچيزي را براي خود مي پسنديم، براي ديگران هم بپسنديم.
- كاري را كه باعث رنجش همسرمان مي شود، تكرار نكنيم.
- همسرمان را به شجاعتي برسانيم كه بتواند به راحتي حرف ها و ناراحتي هاي خود را با ما مطرح كند، خودمان هم همين كار را انجام دهيم.
- دو طرف بايد اعتماد به نفس را در يكديگر تقويت كنند و عشق را رشد بدهند و قدر لحظات كنار هم بودن را بدانند.
- بهتر است براي اينكه رنجش هايمان روي هم انباشته نشوند، خيلي زود يكديگر را از ناراحتي هايي كه از هم داريم، آگاه كرده و درست حرف زدن را تمرين كنيم.